Raadslid Alex Friso: “Ik ben heel blij dat het gelukt is dat de ontwikkelaar aan de slag gaat om via 600 zonnepanelen op nabijgelegen daken de energieprestatie van dit gebouw toonaangevend laag te krijgen.”
Het woningbouwproject heeft de afgelopen periode vaker op de politieke agenda gestaan. In 2019 behandelde de raad de zogeheten Nota van Uitgangspunten, waarin de contouren van het plan werden vastgelegd. De toevoeging van 580 nieuwe woningen, waarvan 25% sociale huur, vond GroenLinks het zwaarst wegen. Een initiatief uit de stad om een referendum over de bouwplannen te houden, haalde het vervolgens niet. Tijdens de behandeling van de Nota van Uitgangspunten gaf GroenLinks aan hoogbouw niet bij voorbaat te schuwen, maar hier wel randvoorwaarden bij te hebben. De hoge torens van Lead konden volgens de redenering van de fractie een uitkomst bieden voor veel woningzoekenden, maar de fractie gaf toen als uitgangspunt mee dat de beeldbepalende torens dan ook toonaangevend moeten zijn in duurzaamheid en energieverbruik, architectonische kwaliteit en inclusiviteit: in beginsel moet elke Leidenaar de kans hebben er te kunnen wonen.
Extra duurzame energievoorziening
Bij het bestuderen van het bestemmingsplan zag raadslid Alex Friso dat op veel aspecten van duurzaamheid flinke stappen gezet waren. “Het plan zet in op duurzame mobiliteit, met weinig plek voor auto’s en veel voor fietsen, de omgeving wordt vergroend en via isolatie wordt het energieverbruik laag gehouden.” Toch moest er nog een stap gezet worden om de fractie over de streep te trekken. “Het plan voldeed aan de wettelijke normen voor energieprestaties, maar nog niet aan de meest ambitieuze doelstellingen die je daarvoor kan hebben. We vonden dat er creatiever gekeken moest worden naar de opwek van energie. Bij hoogbouw is dat lastig, omdat je relatief weinig dakoppervlak per woning hebt, maar we vinden dat je dan je verantwoordelijkheid moet nemen en breder en creatiever moet kijken. Via een voorstel is het gelukt dat er nu afspraken met de ontwikkelaar worden gemaakt om via daken in de buurt te komen tot groene stroomvoorziening. In technische termen: daarmee krijgen alle woontorens een EPC van 0,2.”, legt Alex uit.
Met het aannemen van de motie voor meer duurzame energievoorziening, kon de fractie instemmen met het plan. Dat neemt niet weg dat de fractie oog heeft voor de zorgen van omwonenden, zowel over het plan als het proces. Alex gaf dan ook aan dat het proces, het programma en de faciliteiten van de gebouwen er anders hadden kunnen uitzien als zijn fractie het had ontworpen en ingericht. Toch gaf hij aan ook veel zaken terug te zien die de fractie belangrijk vindt: architectonische kwaliteit, vergroening van de omgeving en bovenal veel betaalbare woningen. Ook is het gebouw inclusief te noemen doordat diverse woonopties en -segmenten met elkaar verbonden worden en faciliteiten voor alle bewoners bedoeld zijn "Zo zijn de plannen door de tijd heen groener en socialer geworden. Dan moeten we voor al die woningzoekenden in de stad de plannen ook mogelijk maken.”, legde hij de afweging uit.
De bouwplannen leidden ook rond deze laatste bespreking in de raad tot indringende reacties van tegenstanders. Het ongemak dat GroenLinks hierin herkent, zit voor een belangrijk deel in het gegeven dat de stad voor het eerst een project van deze omvang aangaat en in de vraag wat de positie van projectontwikkelaars is. Hoogbouw op zichzelf is wat GroenLinks betreft niet zaligmakend, maar kan door het efficiënte ruimtegebruik wel bijdragen aan het inlopen van het woningtekort, als het gekoppeld wordt aan hoogwaardige architectuur en vergroening van de omgeving. Over hoogbouw is met de Omgevingsvisie, de agenda voor de ruimtelijke ontwikkeling van de stad tot 2040, ook veel meer duidelijkheid gekomen: op een beperkt en duidelijk omschreven aantal plekken kan echte hoogbouw komen. Deze manier van werken moet ook bewoners helpen om grip te krijgen de ontwikkeling van de stad: via visies op stads- en wijkniveau, worden vervolgens concrete bouwplannen opgesteld. Daar hoort ook bij dat we duidelijk maken wat we vragen van ontwikkelaars die uiteindelijk met de bouwplannen komen, zoals een bijdrage aan groen en openbare ruimte en een regierol voor de gemeente, die het algemeen belang voor ogen houdt. Intussen zien we bouwplannen voorbijkomen die vaak al in een eerdere raadsperiode zijn ingezet. Die stellen we graag bij naar onze duurzame en sociale standaarden. Zo ontwikkelen we de stad met steeds meer visie, terwijl we woningen blijven toevoegen voor al die Leidenaars die hier zo naar uitkijken.