Over precies één week stemt de gemeenteraad over het GroenLinks-voorstel om de schade van de kostendelersnorm in Leiden in te perken. Via een vraag-en-antwoord praat raadslid Ashley North jullie bij over de achtergronden en het belang van dit voorstel: "De kostendelersnorm brengt een hoop onnodige ellende. Dat kunnen en moeten we bestrijden".
Wat is de kostendelersnorm nu eigenlijk precies?
"De kostendelersnorm is door het kabinet bedacht als onderdeel van de Participatiewet, die in januari 2015 inging. Het doel van de norm is om een stapeling van uitkeringen binnen hetzelfde huishouden tegen te gaan. De gedachte daarachter is dat volwassenen die samen onder één dak leven, ook samen de huur kunnen betalen en andere kosten voor levensonderhoud. Mensen met een uitkering worden sinds 2015 dan ook door de kostendelersnorm gekort op hun uitkering als zij samenwonen met andere volwassenen, omdat het leven dan voor hen goedkoper zou zijn.".
Dat is toch op zich niet zo'n gekke gedachte: wie samenleeft, wie samen betaalt?
"Op zich klinkt dat natuurlijk heel logisch: als je samen hetzelfde huis deelt, betaal je ook samen mee aan de huur, de boodschappen, noem maar op. Maar je kan natuurlijk pas in de kosten delen, op het moment dat ieder voor zich voldoende eigen inkomen heeft. Dat is nu juist een groot probleem van de kostendelersnorm: de gemeente kijkt helemaal niet naar het inkomen van de mensen die het opgelegd wordt. Als bijvoorbeeld een alleenstaande moeder met een uitkering samenwoont met haar werkloze kind, die dus geen inkomen heeft, wordt tóch de kostendelersnorm opgelegd. Terwijl je dan natuurlijk helemaal niet samen voor de kosten op kan draaien! Daar is het gezamenlijk inkomen gewoon te laag voor".
Waarom vindt GroenLinks het zo belangrijk om tegen de kostendelersnorm in verweer te komen?
"In Leiden worden mensen met een uitkering door de kostendelersnorm met gemiddeld €350,- per maand gekort. Daarmee belanden ze onder de armoedegrens. Dat alleen al is reden genoeg om heel kritisch naar de kostendelersnorm te kijken. Maar wat we bovendien zien, is dat door de kostendelersnorm er steeds meer (jonge) daklozen in Leiden bijkomen en de mantelzorg ernstig onder druk komt te staan. Mensen met een uitkering vangen nu eenmaal minder snel een dakloze of een ziek familielid op, als ze daarvoor een boete van €350,- per maand voor krijgen. De kostendelersnorm brengt dus een hoop onnodige ellende. Doodzonde. Dat kunnen en moeten we bestrijden".
De kostendelersnorm werkt dus in veel gevallen eigenlijk vooral als participatieboete?
"Precies! Omdat zij zo heftig gekort worden als zij bijvoorbeeld een dakloze opvangen of mantelzorg verlenen door een zieke naaste in huis te nemen, is het voor veel mensen met een uitkering niet meer aantrekkelijk om op deze manier te participeren. De kostendelersnorm doodt juist participatie. Participatieboete is dan inderdaad een terechte term. Dat kan natuurlijk niet de bedoeling zijn van de Participatiewet".
Wat kan je als gemeente doen om lokaal de schade die de kostendelersnorm aanricht in te perken?
"Het moeilijke aan de kostendelersnorm is dat het landelijke wetgeving is die lokaal uitgevoerd moet worden. Toch is er voldoende beleidsvrijheid voor gemeenten om lokaal het verschil te maken en de ergste gevolgen van de norm in te perken. Daarom heb ik namens GroenLinks een motie opgesteld om deze negatieve effecten te beperken. Ons voorstel richt zich voornamelijk op de opvang van daklozen, mantelzorgers en jongeren. Als het voorstel het haalt, dan wordt het voor Leidenaars met een uitkering weer mogelijk om daklozen voor minstens een half jaar op te vangen, zonder dat de kostendelersnorm wordt opgelegd. Daarnaast zal mantelzorgers maatwerk geboden worden en zullen sociale wijkteams geschoold worden om schrijnende gevallen te signaleren en jeugddakloosheid te voorkomen. Het zou dus geweldig zijn als de motie het haalt!"
Wie zijn je bondgenoten in de strijd tegen de negatieve effecten van de kostendelersnorm?
"In de commissievergadering van 17 maart is gebleken dat een meerderheid van de Leidse gemeenteraad voorstander van onze motie is. Naast GroenLinks hebben in ieder geval PvdA, SP, ChristenUnie, CDA en Partij voor de Dieren aangegeven voor ons voorstel te stemmen. Daarmee zou het voorstel volgende week aangenomen worden! Maar onze bondgenoten zitten niet alleen in de gemeenteraad. De afgelopen 9 maanden heb ik met veel organisaties in de stad gesproken over de gevolgen van de kostendelersnorm. Bijvoorbeeld met het Straatpastoraat, daklozenopvang De Binnenvest, Stichting Jongeren in Nood, de Adviesraad Werk & Inkomen, te veel om op te noemen. Zij zijn voor ons erg belangrijk geweest. Zij hebben ons met de neus op de feiten gedrukt en intensief meegedacht over hoe we de schade van kostendelersnorm in Leiden zo goed mogelijk in kunnen perken. Daar ben ik hen erg dankbaar voor!"
Gerelateerde content
Downloads