Voorzitter, 

In april 2018 begon voor mij het Leidse politieke avontuur. Bijna 8 jaar geleden. En op dat moment begon ook de Groen-Rode samenwerking in het college. GroenLinks en de PvdA sloegen de handen ineen met hetzelfde doel voor ogen: het bouwen aan een groene, gezonde en sociale stad. Waarin haar inwoners allemaal zichzelf mogen zijn, beschermd worden tegen een veranderend klimaat, genoeg geld in hun portemonnee hebben, hulp krijgen waar nodig, en samen leven in een bloeiende stadsnatuur. 

Al acht jaar lang felgroen en knalrood beleid. De stad is sindsdien zichtbaar veranderd. Al acht jaar maken wij het verschil. 

Samen werken we namelijk hard aan het bestrijden van de biodiversiteitscrisis. Dat doen we met de wijkvernieuwingen, de aanleg van nieuwe parken waarin het groen in de hele stad verbonden wordt en het succesvolle project Samen aan de Slag, onlangs genomineerd voor de Green Cities Award Europe. 

Maar de stad wordt niet alleen veel groener door deze inzet. We bieden ook aan steeds meer Leidenaren een dak boven het hoofd. In de Leidse woningbouwprojectenportefeuille is er voor iedereen een plek. Of je nou alleenstaand bent, samenwonend, met of zonder gezin, jong of oud, student, statushouder of Leienaar: wij bouwen bij, en wij bouwen betaalbaar. Ons parkeerbeleid is daarin cruciaal, en maakt ruim 13.000 extra woningen voor de Leidenaren mogelijk. En laten we de nieuwe Leegstandsverordening niet vergeten, waarmee we leegstand van huizen gaan beboeten, en extra woonruimte vrijmaken. 

Samen roepen GroenLinks en de PvdA al jaren dat we moeten opschieten met de energietransitie. En hier in Leiden doen we dat ook. Met een succesvol isolatieoffensief en de Energiefixers, de ambitieuze bestrijding van energiearmoede, het Regionaal Warmtebedrijf in oprichting, en Wijkuitvoeringsplannen samen met onze inwoners: want zij zijn degenen wiens energierekening wij omlaag willen brengen en wiens duurzame toekomst we veilig willen stellen. 

Ook werken we al jaren samen met de talloze sociale organisaties die in de haarvaten van de stad zitten. De Leidse Sleutelpas wordt op 1 januari gelanceerd zodat straks écht iedereen mee kan doen op gebied van sport, cultuur en welzijn. We hebben de Leidse Maatwerkfunctionaris, die uitstekende hulp biedt bij de meest complexe problemen, en onze AZC bewoners worden sinds kort aan het werk geholpen via een samenwerking met De Zijl Bedrijven. 

En waar wij de energietransitie en sociaal beleid versnellen, vertragen wij vaak de auto, met het instellen van 30-km wegen op alle plekken waar dat mogelijk is. De binnenstad is er voor iedereen. Daarom maken we die dankzij het Autoluw beleid veel veiliger, groener, inclusiever en toegankelijker. En Leiden Centraal wordt een modern duurzaam reizigersknooppunt, met veilige busbanen, groene pleinen en volop ruimte voor fietsers en voetgangers.

Samen hebben wij ons er ook voor ingezet dat elke minderheid in de stad erbij hoort en gehoord mag worden. Bijvoorbeeld met nieuw inclusiebeleid en de onderzoeken naar ons koloniaal en slavernijverleden. Ook ons participatiebeleid hebben we herzien, om te garanderen dat onze inwoners samen met ons de stad vorm kunnen geven. 

De rijke Leidse geschiedenis en cultuur zijn bij ons ook aan het goede adres. Die maken we namelijk toegankelijk voor iedereen, modern en levendig. De bibliotheek krijgt een nieuw duurzaam gebouw, de Muziekschool krijgt een nieuw pand en we steunen onze culturele makers. 

En na die successen van de afgelopen jaren voorzitter, begin ik juist bij die cultuursector, als eerste nieuwe voorstel dat GroenLinks vandaag indient. 

Want die culturele makers voorzitter, die verdienen ruimte voor hun creativiteit en hun diverse aanbod. GroenLinks kiest er daarom samen met de PvdA, SvL, D66, PvdD en de SP voor om de toeristenbelasting te verhogen, zodat we de komende drie jaar de instellingen kunnen steunen die positief zijn beoordeeld op hun aanvraag, maar toch buiten de boot leken te vallen. Daarmee krijgt de cultuursector in Leiden een flinke impuls, eentje waar al lange tijd om gevraagd wordt. 

Dan, voorzitter, trekt mijn fractie flink aan de bel over de negatieve gevolgen van social media. Zo is online radicalisering een erg groot probleem aan het worden. Samen met de PvdA, SvL en D66 zien wij graag dat er een actieplan gemaakt wordt om dit tegen te gaan, want er wordt al gesproken over een verloren generatie, die te maken heeft met online pestgedrag, mentale problematiek en zelfs suïcide. 

Een tweede motie van ons op dit thema, ´van schermtijd naar aandacht tijd´, gaat over negatief gebruik van social media door jongeren en ook ouders van jongere kinderen. Wij willen de jongste kinderen ervan behoeden dat ze emotionele ontwikkeling en socialisatie missen door teveel schermtijd van zichzelf of van ouders. Een goede aanpak hiervan moet een plek krijgen in de nieuw op te stellen Visie Sociaal Domein. PvdA en CU tekenen mee. 

Voorzitter,

Door de enorme stijging van het aantal studenten in Leiden moeten we naast meer bouwen ook creatief op zoek naar studentenkamers. Wij willen daarom een actieplan om het aantal studentenkamers bij een hospita in 5 jaar tijd minimaal te verdubbelen. Veel ouderen wonen in een groot huis maar kunnen of willen niet naar een kleinere woning verhuizen. Hospitaverhuur is dan een sociale manier om lege kamers en eenzaamheid tegen te gaan. Daarom dienen we een motie hierover in met CDA, PvdA, VVD, SVL en CU. 

En om de algemene woningnood nog meer te verzachten willen wij ook laten uitzoeken wat er nodig is om mensen in de bijstand iets te laten verdienen als zij mensen als hospita bij zich in huis nemen. GroenLinks en PvdA laten graag uitzoeken wat er nodig is voor deze win-winsituatie. 

En voorzitter, ook als LHBTQIA+ oudere moet je erop kunnen vertrouwen dat je een sociaal veilige plek vindt als je in een zorg- of verpleeghuis komt te wonen. Daarom is het Roze Loper-keurmerk voor zorginstellingen zo belangrijk en GroenLinks pleit hier al jaren voor. Onze motie samen met PvdA, VVD en SP roept op om samen met deze organisaties te kijken wat nodig is voor een Roze Loper en hoe de gemeente hierbij mogelijk kan helpen obstakels weg te nemen.

Voorzitter huisuitzettingen zijn totaal ontwrichtend voor iemands leven, kunnen leiden tot dakloosheid en kosten de maatschappij veel geld. Daarom willen wij ernaar streven het aantal huisuitzettingen op 0 te krijgen. Hierover dienen we een amendement in. 

Ook zien wij graag dat het heel gemakkelijk wordt om een bijstandsuitkering aan te vragen, met zo min mogelijk administratiedruk. Daarom dienen wij met de PvdA de motie ´Bij bijstand eerst een gesprek´ in.

Na 2026

Voorzitter deze genoemde voorstellen zijn nodig, maar hier blijft het niet bij. GroenLinks en de PvdA gaan namelijk samen de verkiezingen in met belangrijke Groene, Sociale en Inclusieve plannen voor deze stad. 

Inwoners moeten zoveel mogelijk zeggenschap hebben over hun energiezekerheid en een lage energierekening hebben. Daarom willen we na de verkiezingen snel aan de slag met Buurtbatterijen: hierin kunnen buurtbewoners zonne-energie opslaan om te gebruiken wanneer ze dit nodig hebben. 

De woningcrisis gaan we nog harder te lijf dan voorheen. Wij pleiten daarom voor een ophoging van de betaalbare bouw. Van 35% sociaal en 35% betaalbaar, naar 40% sociaal en 40% betaalbaar. Want iedereen, voorzitter, verdient een dak boven het hoofd. 

In Zuid-West willen we een nieuwe vestiging van de bibliotheek openen. In de Merenwijk, Stevenshof en de Kooi zijn er al vestigingen. Het is belangrijk dat ook de inwoners van Zuid-West die plek van ontmoeting, inspiratie en ondersteuning krijgen.

Voorzitter zo gaan wij felgroen en knalrood de verkiezingen. In Den Haag wordt er alweer gesproken over Rob en Jesse (Resse). In Leiden gaan we de verkiezingen in met Emma en Marc: EmMarc.

8 jaar GroenRode samenwerking gaan we verlengen tot 12 jaar, en met drie periodes mogen we dat met recht ´meerjarig incidenteel´ noemen. Maar de echte financieel woordvoerder gaat voor structureel: voor een felgroene/knalrode toekomst, waarvan ook toekomstige generaties volop profijt hebben, in een sociale, groene en inclusieve stad. 

En voorzitter. Dat klinkt afsluitend. 

Maar ik hou nog heel even uw aandacht vast. Want ik heb in mijn speech aardig wat zaken genoemd die aansluiten bij twee bijzondere mensen. 

Want zeg ik Energietransitie, met het Warmtebedrijf, de Wijkuitvoeringsplannen, het isolatie offensief, het bestrijden van energiearmoede, het helpen van AZC-bewoners aan werk, de nieuwe Bibliotheek, Muziekschool en de cultuursector, dan zeg ik: wethouder Van Delft. Die neemt helaas heel binnenkort al afscheid van ons. Wat een kei van een wethouder, ben jij acht jaar geweest. En wat een fijne, kundige, veelzijdige, grappige en lieve collega. Als ik jou zou onderwerpen aan een multi-inzetbaarheid meter, dan zou er met vlag en wimpel ´alleskunner´ uitkomen. GroenLinks gaat jou missen, de Leidse politiek gaat jou missen, de stad en omstreken gaan jou missen. 

En zeg ik wijkvernieuwingen, Samen aan de Slag, parkeerbeleid, Autoluwe Binnenstad, 

30-km wegen en Knooppunt Leiden Centraal, dan zeg ik: wethouder North. Die neemt helaas ook afscheid, maar dan na de verkiezingen. En was jij niet verdiept in Russische literatuur of aan het genieten van een wedstrijd van AZ Alkmaar, dan liet jij de stad ademen: met vergroening, met voorrang en veiligheid voor de voetganger en fietser, met ruimte voor heel veel meer woningbouw en met sterk en bereikbaar Openbaar Vervoer. En daar bovenop heb je ook nog de gemeentekas uitmuntend beheerd. Jouw eindeloze energie, humor, kunde, kortom, jouw totale main character energy, gaan ontzettend gemist worden. Bij GroenLinks, in de Leidse politiek, in de stad en in omstreken. 

Twee collega´s waarvan ik heel veel heb geleerd, waar ik tegenop kijk, en die ik waardeer: Namens de hele fractie: dank jullie wel!