Voorzitter,

Wat een bewogen tijd. Vanavond staan we hier helaas niet in Naturalis, of nog beter in onze (tijdelijke) raadszaal, maar zitten we achter onze schermpjes, om ervoor te zorgen dat we de Corona pandemie onder controle krijgen.

Voorzitter, ik wil de aandacht even op u als voorzitter van de veiligheidsregio en onze burgemeester vestigen. En onze waardering uitspreken als GroenLinks voor hoe u de afgelopen negen maanden de corona crisis heeft aangepakt. U heeft een belangrijke rol gespeeld om bijvoorbeeld de studentenhuizen en -verenigingen, de Universiteit en het LUMC eigen verantwoordelijkheid te laten nemen. 

Het sturen op het laten toenemen van bewustwording in plaats van een politieaanpak; en daar zichtbaar op zijn, ook landelijk, om op deze lijn de crisis te bestrijden, verdient onze welgemeende complimenten. Leiden is zichtbaar in haar aanpak en dat voelt goed.

Begrotingsraad Leiden 12 november 2020 Afspelen op YouTube

Veilig naar school

Het zijn dan wel geen algemene beschouwingen voorzitter, toch wil GroenLinks een aantal onderwerpen niet onbesproken laten. Afgelopen week is er in de media en in de Tweede Kamer veel aandacht voor onze grondwettelijke rechten en vrijheden, met het onderwijs als gemeenschappelijke factor.

Berichten over Nederlandse docenten die worden bedreigd na lessen over de vrijheid van meningsuiting worden opgevolgd door berichten dat onze eigen minister van Onderwijs het verdedigt/de dat er scholen zijn die de toelating van leerlingen afhankelijk maakt van een schriftelijke afwijzing van homoseksualiteit. GroenLinks vindt dit onacceptabel. Waar conservatieve geluiden de kop opsteken, blijven wij ons uitspreken tegen discriminatie en voor de vrijheid van eenieder om zichzelf te zijn, zich te ontwikkelen en lief te hebben. 

Daarom dient GroenLinks samen met D66, VVD, PvdA, SP, PvdD en PS een motie in waarin de raad uitspreekt dat er met spoed een einde moet komen aan dit soort intentieverklaringen en het college oproept om met de schoolbesturen van Leidse scholen die dergelijke intentieverklaringen laten tekenen in gesprek te gaan teneinde deze uitspraak van de raad te bespreken. 

Sluitende begroting 

Om dan gelijk met de financiën in huis te vallen: de voorliggende begroting is fors, we zeilen scherp aan de wind. Het zijn enorm uitdagende tijden, waarbij alle overheden de handen ineenslaan om samen een vuist te maken tegen corona. Samen de mensen en organisaties te steunen die dat nodig hebben. GroenLinks vindt het goed dat daarom ook een vijftal buffers zijn ingebouwd in deze begroting voor als het nog slechter gaat.

  1. Buffer één is een gevulde spaarpot, onze algemene reserve bevat extra geld.
  2. Daarnaast hebben we een behoedzaamheidsbudget voor de komende jaren als tweede buffer. 
  3. We hanteren een hogere rekenrente op de leningen dan wie die we hebben: buffer nummer drie. 
  4. En als vierde buffer kun je stellen dat er een behoorlijk planningsoptimisme in deze begroting zit.
  5. Als laatste vijfde buffer hebben we onze materiële activa, bezittingen. De Gemeente Leiden heeft in 2024 rond de 1,2 miljard aan bezittingen, zoals parkeergarages en gemeentelijk vastgoed. En die kun je verkopen als het moet.

Hervormen en investeren

Wat je eigenlijk ziet gebeuren is het hervormen van onze begroting: efficiënter maken wat efficiënter kan, keuzes maken waar dat nodig is, een behoorlijk investeringsprogramma om overeind te blijven en toekomst bestendig te worden, waar we straks ook de vruchten van plukken.  

Wat is nu gezond financieel beleid? Wie heeft daar het juiste antwoord op? Het verhaal dat we scherp aan de wind zeilen, is waar. Tegelijkertijd zitten we ook in een pandemie, een klimaatcrisis en een sociaal-economische uitdaging. Ontwikkelingen die we nooit eerder zo hebben meegemaakt. Het rijk investeert ook fors en stel je eens voor dat zij dat ook niet doen? We leren van vorige crisis...

Duurzaam en klimaatbestendig Leiden

Wat doen we dan eigenlijk? Wij willen Leiden klaar maken voor de toekomst. En dat doen we dus zo. We maken Leiden klimaat-adaptief, we transformeren naar schone energie en werken toe naar een circulaire economie. We vergroenen de stad en stellen gezondheid voorop. Kijk het singelpark eens floreren, sinds kort ook met uitdagende beeldende kunst. Deze groene ader wordt verder uitgebouwd, mens en dier kunnen volop aan de wandel.

Solidair 

Ook hebben wij oog voor de mensen die het het meest zwaar hebben. Daar bezuinigen we nu niet op. We bouwen voort, vooral ook aan de 30% sociale huurwoningen en 2700 studenten woningen, we zorgen voor voldoende woningen voor kwetsbare groepen, de daklozenopvang ondersteunen we waar nodig, zeker in de tijd van corona én we blijven zoeken naar de beste zorg voor iedereen.

Cultuur en economie

Leiden zou Leiden niet zijn als wij niet ook extra geld uittrekken voor onze belangrijk cultuursector. Dit jaar wordt onze stadseconomie, met name de horeca en onze Leidse cultuursector keihard geraakt, niet door één maar door twee lockdowns. Dank college voor brede, ook Leidse, financiële steun aan deze sectoren en: Hou vol winkels, horeca, andere ondernemers, cultuursector, kunstenaars! Er komt, ik hoop snel, een moment dat alles opengaat en dan zijn jullie meer dan nodig voor eindelijk weer ongedwongen ontmoetingen, ontspanning en plezier.

Wijzigingsvoorstellen

Investeren in duurzaamheid, groene klimaat-adaptieve stad. We bouwen een stad van toekomst, we hebben een spaarpot en buffers ingebouwd en een structureel sluitende begroting, waar alle toekomstige bezuinigingen en investeringen al in opgenomen staan. Hieronder volgt een selectie uit de moties die wij als GroenLinks indienden en medeondertekenden:

De Leidse Afval Sleutels

We zetten in op afvalpreventie en kijken uit naar de pilot voor het ophalen van GFT afval in hoogbouw. En bijvoorbeeld als het gaat om het behouden van een schone openbare ruimte en het tegengaan van zwerfafval kunnen Inwoners nu al hun ondergrondse container adopteren.

Wij dienen vanavond een motie in met de VVD om deze optie te promoten en uit te breiden met de mogelijkheid voor inwoners om door middel van de benodigde sleutel een klemmende container klep te verhelpen. Wij denken daarbij eerst aan een pilotvorm om het daarna bij positief resultaat in algemeen beleid op te nemen.

Burgerbegroting

GroenLinks is blij met het onderzoek naar participatie. Wij hebben daar hoge verwachtingen bij. Tegelijkertijd ontslaat het ons niet van het continueren van het gesprek hierover en te blijven nadenken over verbeteringen. 

Daarom willen wij aanvullend het college vragen middels een motie met PvdA en PS om met een voorstel te komen te gaan experimenteren met een burgerbegroting. Een deelbudget voor bijvoorbeeld een wijk beschikbaar stellen om zelf aan de slag te gaan met plannen.

Dit is bewezen succesvol in bijvoorbeeld Amsterdam, Deventer en Antwerpen. Deze burgerbegroting moet zeker niet zijn voor de happy few, maar op een inclusieve en integrale manier worden aangevlogen en de raad ziet graag een voorstel voor experiment tegemoet bij de kaderbrief en de begroting die volgend jaar voorligt.

Gezien de crisis waar we inzitten en het lopende onderzoek naar participatie, als ook na een goed debat, hebben we besloten deze motie te bewaren voor de zomer.

Zonnepaneel op iedere corporatiewoning

Voorzitter, ik noemde het al: bouwen aan een stad voor de toekomst. Dan hebben we heel veel zonnepanelen nodig en daar moeten we, als het aan GroenLinks ligt, op alle vlakken in blijven investeren. Daarom dienen wij een motie hiervoor in.

Wethouder Spijker heeft als motto: op ieder dak een zonnepaneel. En GroenLinks ondersteunt haar natuurlijk graag bij die ambitie. Op gemeentedaken en binnenkort ook op corporatiedaken van sociale huurwoningen. De ambitie moet hoger en daarom ons voorstel om minstens 1 zonnepaneel per sociale huurwoning te realiseren door de woningbouwcorporaties.

FINANCIERING HUURTEAM

Dan kennen we nog een ander probleem op de woningmarkt: hoge huren, problemen met je verhuurder en ook daar komen we met een oplossing die al eerder door deze raad werd ingestemd: het huurteam.

Woonruimte blijft ondanks het tempo in de bouwplannen schaars en misbruik van de krapte op de woningmarkt blijft daarmee bestaan. Bij de woonvisie, maar ook de verkameringsregels, namen we al een aantal maatregelen om hier iets aan te doen en de positie van huurders te versterken.

Onderdeel daarvan is een laagdrempelig loket in de vorm van een huurteam, waar GroenLinks al langer voor pleit. Waar een gang naar de huurcommissie soms ontmoedigd wordt door een huisbaas en een lange wachttijd kan hebben, bewijzen andere steden dat een huurteam snel hulp kan bieden bij oneerlijke woon- en huursituaties.

In deze raadsvergadering kregen we het voor elkaar met D66 om voor voldoende budget te zorgen om een huurteam ook daadwerkelijk van de grond te krijgen.

Natuur en Duurzaamheidseducatie (NDE)

GroenLinks wil wel graag de Natuur en Duurzaamheidseducatie behouden voor de scholen. Een voorstel wordt later ingediend door PvdD.

WMO: sterkste schouders zwaarste lasten

Het sociaal domein, WMO, zorg en welzijn, de vele woorden die betrekking hebben op hoe wij zorgen dat iedereen in Leiden de juiste zorg en ondersteuning krijgt die nodig is. Een verbeterpunt, waar GroenLinks de motie van de VVD medeondertekent, is het inperken van het abonnementstarief.

Te veel mensen met een gevulde beurs maken steeds meer gebruik van de huishoudelijk hulp voor 19 euro per maand (alles daarboven betaalt de gemeente, ongeacht financiële huishouding), terwijl zij dit echt heel goed uit eigen zak kunnen betalen. Maar omdat het rijk zo onhandig is geweest om deze regeling zó in te richten dat iedereen hier aanspraak op kan maken, reizen de kosten de pan uit. Dat moet stoppen.

De sterkste schouder de zwaarste lasten: mensen tegemoetkomen die dat nodig hebben – daar zou het abonnementstarief voor moeten zijn en daarom tekenen wij graag mee om dit voor elkaar te krijgen. Op naar een moderne verzorgingsstaat die gebaseerd is op draagkracht en kun je niet betalen: dan krijg je compensatie.

Investeren blijft van levensgrote waarde

Voorzitter, in Leiden wordt op het Leiden Bio Science Park één van de Corona vaccins ontwikkeld die ons als wereld straks moet helpen de corona crisis uit te komen, zodat we weer echt samen kunnen zijn, elkaar kunnen omhelzen en in de ogen kunnen kijken.

Wij zijn zo trots op deze mooie stad, die keer op keer aantoont dat als je blijft investeren in mensen en blijft investeren in de toekomst, dat dit van levensbelang en van levensgrote waarde is voor ons voortbestaan, ons geluk en bovenal ons samenzijn.

Wij wensen iedereen in deze stad de komende tijd veel sterkte, wij zijn in goede handen en samen zetten wij de strijd voort om coronavrij te worden, en de stad van de toekomst verder vorm te geven.

Dank u wel!