Natuur in de stad

Groen en water verbonden

Samen met de stad maken we werk van biodivercity leiden

Groen voorbereid op de toekomst

Een duurzame, diervriendelijke en gezonde leefstijl

Bereikte resultaten in het college (2018-2022)

1. Iedereen heeft recht op groen: we werken toe naar een gemeente waar iedere inwoner binnen circa vijf minuten lopen vanaf de voordeur een (wijk)park kan bereiken om te ontspannen en te bewegen.
2. De nieuwe Leidse groene hoofdstructuur* wordt uitgebreid met ten minste één nieuw park zodat alle parken door groene stroken en water worden verbonden. Deze structuur krijgt samen met de belangrijkste parken een permanente beschermde status. Daarnaast sluiten we dit netwerk zo veel mogelijk aan op de groene gebieden in onze buurgemeenten.
3. We bouwen verder aan het Singelpark. Nu fase 1 klaar is, gaan we volop aan de slag met fase 2: een groene Jan van Houtkade, een levendig Veerplein en nieuwe projecten op de buitensingels. Daarnaast verbinden we het Singelpark met de wijken om het centrum.
4. Naast een groene hoofdstructuur krijgt Leiden een blauwe hoofdstructuur (water). Hier gaan we voor versterking en monitoring van de biodiversiteit in en rondom het water, bijvoorbeeld door natuurinclusieve kades en drijvende nestgelegenheden. Ook sluiten we in zoveel mogelijk wijken sloten en vijvers aan op doorlopende waterwegen.
5. Leiden gaat voldoen aan de Europese regels voor schoon water. Dat is zowel goed voor de soorten in het water als de gezondheid van de Leidenaars.
6. We richten het Singelreservaat op. Dit is een stuk van de singels bestemd voor natuur, ontspanning en sport. Het Singelreservaat is afgesloten voor (doorgaande) motorboten. Hierdoor wordt het prettiger en veiliger om te suppen en te ontspannen. Door minder golven en minder geluid onder water krijgt de natuur kans zich te ontwikkelen. Een goede kandidaat voor het Singelreservaat is het stuk singel van het Huigpark tot de Zijlpoort.
7. Ook in de hoogte breiden we het groene netwerk uit, onder andere door natuurinclusief* te bouwen met het nieuwe puntensysteem daarvoor. We passen dit overal toe en verplichten dit ook voor ontwikkelaars. Daarmee realiseren we bijvoorbeeld groene daken en nestgelegenheden. Zo zorgen we voor groen en
   ruimte voor vogels, insecten en vleermuizen.
8. Samen met de stadsecoloog voeren we de plannen uit om de in kaart gebrachte knelpunten voor de soorten in Leiden aan te pakken en de biodiversiteit te verhogen. Daarbij wordt rekening gehouden met zowel de groene netwerken als de waterwegen en de meer bebouwde omgeving.

1. Elke Leidenaar die dat wil, krijgt een biologisch gekweekte boom of struik cadeau van de gemeente. Zo maken we samen de stad groen.
2. We blijven samen met bewoners, verenigingen en bedrijven aan de slag om samen onze leefomgeving groen en leefbaar in te richten. Daarom reserveren we extra budget voor het programma Samen aan de Slag, breiden we de mogelijkheden voor groene initiatieven van bewoners uit en zetten de wijkaanpak van het wijk voor wijk combineren van vergroening met klimaatadaptatie en verduurzaming door.
3. Maatschappelijke waarde en groen worden leidende principes in de lokale Omgevingsvisie en bij gemeentelijke aanbestedingen. We vergroten zo de biodiversiteit, beschermen dieren welzijn en gaan verdroging van de bodem tegen.
4. De totale hoeveelheid bomen en struiken in de stad wordt komende collegeperiode in elke wijk uitgebreid. De groene oppervlakte laten we onder andere toenemen door parkeerplaatsen op te heffen, het aanleggen van ‘Tiny Forests’ en door initiatieven van bewoners te ondersteunen.
5. Iedere renovatie of aanpassing aan de openbare ruimte levert méér groen, biodiversiteit en klimaatbestendigheid op. Met andere woorden: elke aanpassing moet onze gemeente óók groener maken. Daarvoor voeren we voor alle renovaties een groene checklist en een watertoets in. Hier betrekken we burgerinitiatieven bij, zoals de Bomenbond, het Groene Ideecafé en het Leidse Waterambacht.
6. Vogels, vlinders, bijen en andere insecten zijn van groot belang voor onze leefomgeving. We houden daarom rekening met biodiversiteit bij het beheer van openbaar groen. Onze parken, bermen en andere groene plekken worden daarom verzorgd en aangelegd volgens de principes van ecologisch beheer.
7. We zorgen voor meer variatie in het groen in de stad. In parken en plantsoenen plaatsen we veel verschillende inheemse planten, bomen en struiken, en we zorgen voor schuilplaatsen voor dieren. Ook houden we rekening met de ecologische kwaliteit van de bodem.
8. Spontane natuur is essentieel voor de kwaliteit en het aanpassingsvermogen van lokale soorten. Daarom bieden we hiervoor ruimte op tijdelijke bouwkavels, in bermen en op daken.
9. Maaien is niet per se slecht voor de biodiversiteit, maar dan moet het niet (te) veel en (te) vaak gebeuren. Daarom gaan we ons houden aan de richtlijnen van de Kleurkeur* voor goed maaibeheer van De Vlinderstichting.
10. We maken een actieplan voor de bestrijding van invasieve exoten*. We doen dit op een duurzame manier.

1. We gaan door met de succesvolle aanpak voor duurzame wijken. Zo zorgen we dat Leiden goed voorbereid is op de gevolgen van klimaatverandering, zoals stortbuien, droogte en hittestress. Op basis van klimaatstresstesten richten we wijken helemaal klimaatbestendig in. Hier betrekken we de bewoners bij. Zo ontwerpen we samen groenere wijken die prettiger zijn om in te wonen, voor onszelf en de generaties na ons.
2. We koppelen steeds meer regenwater af van het riool en experimenteren met het doorspoelen van toiletten met regenwater. Extra opslagmogelijkheden zoals in waterpleinen, wadi’s*, groene daken en nieuwe grachten – bijvoorbeeld historische grachten die nu gedempt zijn zoals het Kort Rapenburg – kunnen helpen bij de verwerking van water, en dragen bij aan de biodiversiteit.
3. We stimuleren het vergroenen van tuinen. Naast dat iedereen die dat wil een geschikte boom of struik van de gemeente krijgt, geven we vervolg aan de actie ‘tegel eruit, plantje erin’, en stellen we adviezen en campagnes beschikbaar voor een natuurvriendelijke inrichting. Daarnaast stimuleren we met subsidie de
   aanschaf van een regenton.
4. We bieden alle scholen actief aan om gebruik te maken van natuur- en milieueducatie en van natuurwerkdagen. Gemeenschappelijk groen, zoals de nieuwe ‘Tiny Forests’, kunnen hiervoor gebruikt worden. Onze doelen zijn dat elke school ruimte heeft voor natuureducatie en schooltuinen en dat de omgeving en de pleinen van scholen zo veel mogelijk groen worden ingericht.

1. De belangrijkste impact van Leiden op de biodiversiteit en de natuur ligt waarschijnlijk op de hoeveelheid grond die nodig is om ons van voedsel en spullen te voorzien. Hoewel daarin lang niet alles binnen de directe macht van de gemeente ligt willen we met name zorgen voor meer mogelijkheden voor lokale duurzame landbouw in zogenoemde korte ketens en vormen van stadslandbouw zoals Het Zoete Land en de volkstuinen. Daarnaast maken we werk van dierenwelzijn in Leiden.
2. Met lokale partners als (sport)scholen, gezondheidscentra, winkeliers, marktverkopers en boeren stellen we een lokale voedselstrategie op die gezonde eetgewoonten bevordert en het aanbod van vers en gezond, lokaal verbouwd voedsel stimuleert. We ondersteunen buurtmoestuinen, stadslandbouw, voedselcoöperaties en de deelname daaraan van kwetsbare groepen. De gemeente geeft in haar eigen kantine het goede voorbeeld.
3. We stimuleren verkoop van biologische lokale landbouwproducten in bijvoorbeeld marktkraampjes. Met de regio willen we een Regiodeal Natuurinclusieve Landbouw sluiten, in Leiden bieden we ruimte voor de verkoop.
4. We creëren rondom publieke functies zoals scholen en ziekenhuizen locaties voor eetbaar groen zoals fruitbomen.
5. Diervriendelijke initiatieven zoals asielen, imkers, Kat uit de Gracht en de Egelopvang juichen we van harte toe en moedigen we aan in hun werk. We werken samen en bieden waar gewenst en mogelijk ondersteuning.
6. Overlast door dieren wordt aangepakt op een manier die de dieren zo min mogelijk last bezorgt. We maken daarbij gebruik van natuurlijke hulpmiddelen. Preventie en voorlichting zijn hierbij essentieel.
7. GroenLinks is tegen het gebruik van dieren als vermaak zoals in circussen, op dierenbeurzen en bij dierententoonstellingen. Kinderboerderijen en maneges voldoen aan normen van Boeren Met Beleid en het Paardenbesluit van de Dierenbescherming, dus deze kunnen blijven.

Biodiversiteit: dat omschrijft zowel het aantal verschillende soorten, als de verschillen binnen soorten. Naast een klimaatcrisis is er ook een internationale biodiversiteitscrisis. Een grote biodiversiteit is ook heel goed voor mensen, zo levert het ons bijvoorbeeld meer voedsel en is het goed voor onze gezondheid.

Hoofdstructuur (groen/blauw): De hoofdstructuren zijn netwerken van natuur in verbonden parken en/of natuurlijke oevers langs het water die ervoor zorgen dat kwetsbare soorten makkelijker kunnen overleven door de leefgebieden te verbinden. Daarnaast levert het aantrekkelijke groene routes op voor Leidenaars.

Invasieve exoten: Niet-inheemse soorten die schade aanrichten aan gebouwen, infrastructuur of andere soorten.

Kleurkeur: Keurmerk voor goed maaibeheer van bermen en andere groenstroken

Natuurinclusief bouwen: Bouwen en tegelijkertijd in, op en rondom de bouw ruimte voor dieren en planten toevoegen. De checklist natuurinclusief bouwen is naar voorbeeld van de gemeente Nijmegen.

Samen aan de Slag: Met het project Samen aan de Slag heeft de gemeente Leiden samen met heel veel Leidenaars afspraken gemaakt waarin mensen zelf, of samen met buurtgenoten en/of de gemeente de eigen omgeving vergroenen of op een andere manier prettiger te maken.

Wadi: is een met grond en zand gevulde greppel of sloot, die water zowel kan vasthouden als laten doordringen in de grond.

Waterplein: Combineert de opslag van water met ruimte om te zitten, spelen of sporten in de stad.